Nie jesteś zalogowany na forum.
Strony: 1
Szczawik zajęczy
Offline
Szczawik zajęczy – Oxalis acetosella L. jako środek leczniczy i pokarm.
Szczawik zajęczy (niem./szwajc. Heinsauerklee, Hainklee; Waldklee; Hasenklee; Kuckucksklee, Wald Sauerklee; ang. Wood-Sorrel, fr. Oxalis Petite Oseille; ital. Acetosella dei Boschi) – Oxalis acetosella L. z rodziny szczawikowatych – Oxalidaceae jest roślinką znaną chyba każdemu zielarzowi. Pokrojem przypomina koniczynę, w smaku jest kwaskowata i występuje w miejscach zacienionych (lasy). Preferuje gleby żyzne i kwaśne. Kwitnie od kwietnia do maja. Kwiaty szczawika są białe lub różowe, fioletowo żyłkowane. U nasady płatków występuje żółta plamka. Kwiaty drobne, ale pełne wdzięku. Liście odziomkowe 3-listkowe, odwrotnie sercowate. Owocem jest torebka 5-kanciasta, która z dużą siłą rozrzuca drobne nasionka. Szczawik to roślina wieloletnia, możliwa do uprawy w ogrodach, a nawet w doniczkach.
Surowcem zielarskim jest ziele (Herba Oxalidis), zbierane od wiosny do jesieni, może być również z owocami. Możliwe jest spożywanie świeżych listków w sałatkach, z oliwką i pomidorkiem.
Składniki aktywne szczawika: fitosterole (beta-sitosterol), kwasy (pirogronowy, szczawiowy, askorbinowy = wit. C, kwas fumarowy, bursztynowy, cytrynowy), gluko-izowiteksyna (flawon), sole mineralne (żelazo, szczawian potasu). Liście zawierają od 0,3-1,25% szczawianów i ok. 0,1% 2”-gluko-izoviteksyny.
Działanie: pobudzające trawienie, czyszczące krew, pobudzające procesy krwiotwórcze, żółciopędne.
Wskazania (zastosowanie w Szwajcarii): choroby gorączkowe, dyspepsja (niestrawność), brak apetytu, zatrucia krwi, żółtaczka, zapalenie nerek, zgaga, szkorbut, zapalenie dziąseł, pleśniawki, robaczyca przewodu pokarmowego (na czczo). Z oliwą pobudza wydzielanie żółci i wzmaga detoksykację wątroby. Szczawik to środek decydujący o tempie przemiany materii (aktywator).
Zastosowanie w polskiej medycynie ludowej: blednica (niedokrwistość), kaszel, gorączka.
Przeciwwskazania: kamica moczowa, szczególnie szczawianowa.
Rozsądne i racjonalne spożywanie świeżego ziela szczawika nie jest szkodliwe, a nawet korzystne (urozmaicanie pożywienia, pobudzanie metabolizmu, wartość odżywcza).
Sposoby podawania: świeże ziele szarpane, nalewka na świeżym rozdrobnionym zielu (1:5, na wódce), macerat ze świeżego ziela (wytrawianie rozdrobnionego ziela wodą przegotowaną lub zdrojową przez 4-6 godzin). Nalewka pobudza krążenie krwi wieńcowe i może wpływać wzmacniająco na siłę skurczu mięśnia sercowego. Może zapobiegać kołataniu serca (5-10 ml nalewki 1-2 razy dziennie).
Na zimę ziele zmielić na papkę i zamrozić (uwaga na aluminiowe maszynki do mięsa!, reagują z sokiem szczawika; proponuje blendery bez aluminium). Sok-macerat z ziela zamrozić w kostki lodowe (wlać do torebek na lód i do zamrażalnika, spożywać jako źródło kwasów karboksylowych – znanych z cyklu Krebsa, witaminy C, soli potasowych i żelaza, flawonów, chlorofilu).
Szczawik roztarty z olejem lnianym/tranem ładnie przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń.
W medycynie ludowej odwar z owoców szczawika miał zastosowanie w leczeniu Spermatorrhea, czyli nasieniotoku (mimowolnego wytrysku nasienia). Z owoców szczawika przygotowywano odwar (pogotować kilka minut, pić małymi porcjami 1-2 szklanki odwaru dziennie).
Offline
Przepisy kulinarne ze szczawiku
Offline
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski: liście i kwiatostan
Działanie: właściwości moczopędne, a także źródło witaminy C.
Stosowanie: przykładać stłuczone liście na rany. W stanach zapalnych dziąseł żuć świeże liście. Napój ze świeżych liści obniża gorączkę i działa moczopędnie oraz uzupełnia niedobór witaminy C.
Używany był dawniej w lecznictwie jako odtrutka przy zatruciach arsenem i rtęcią, przy zaburzeniach menstruacji u kobiet oraz do leczenia krzywicy i miażdżycy.
Zbiór i suszenie: liście zbiera się na wiosnę i wczesnym latem. Suszy się w warunkach naturalnych.
Przeciwwskazania
Nie należy szczawika spożywać przy chorobach nerek, dróg moczowych i gruźlicy. Duże dawki mogą mieć działanie toksyczne.
Inne zastosowania
Dawniej używany był do farbowania tkanin, jako środek czyszczący, a także wytwarzano z niego kwas mrówkowy.
Z liści przyrządzano dawniej sałatki, zupy i napoje orzeźwiające.
Skład chemiczny
Ze względu na stosunkowo wysoką zawartość szczawianów, roślina ta powinna być spożywana z umiarem. Zawartość szczawianów w szczawiku zajęczym jest podobna jak w szpinaku, lecz większa niż w kapuście czy sałacie[3].
Wykazano, że liście szczawika są bogatym źródłem antyoksydantów[4], których zawartość zależy od wieku rośliny. 100 g surowych liści zawiera m.in:
ok. 6-12 mg β-karotenu
ok. 55-70 mg kwasu askorbinowego
od 2 mg (w świeżych liściach) do 23 mg (w starych liściach) tokoferoli
ok. 12-14 mg ksantofili
ok. 90-120 mg rutyny (jej zawartość jest porównywalna z zawartością w kaszy gryczanej, jednego z głównych źródeł rutyny)
ok. 130-180 mg flawonoidów
Offline
Strony: 1